10-15. ay arasında bebeğinizin uyku düzeni nasıl olmalı? Uyku Eğitimi için uygun bir zaman mı? Sağlıklı uyku alışkanlıkları kazandırmak konusunda neler yapabilirsiniz? Bu dönemin zorlukları nelerdir?

Bebeğiniz hızla büyümeye devam ederken, uyku ihtiyaçları da değişmeye devam ediyor.

UYKU MİKTARI

Bu dönemde bebekler genel olarak gece 10-11 saat gece uykusu, gündüz ise toplamda 2,5-3 saat civarında 2 uykuya ihtiyaç duyarlar. Bu dönemde ebeveynlerin akıllarını en çok karıştıran şeylerden biri, 12. aydan sonra bebeklerini tek uykuya geçirip geçirmeme konusudur.

Çünkü genellikle 12.aya kadar uzun bir sabah uykusu uyuyan bebekler bu dönemden sonra sabah uykusunu yavaş yavaş azaltmaya veya uzun bir sabah uykusundan sonra öğleden sonraki gündüz uykusunda zorlanmaya başlayabilirler. Bebeğinizin büyüdüğünü ve büyürken uyku ihtiyaçlarının da farklılık göstereceğini unutmamak ve buna uygun önlemler almak gerektiğini unutmamız gerekiyor.

12. aydan sonra bir çok bebek tek uykuya geçeceklerinin sinyalini verirken aslında büyük bir çoğunluğu tek uykuya geçmek için henüz hazır değillerdir.

Eğer bebeğiniz sabah uykusunu eskiden en az 1,5-2 saat uyurken şimdi en fazla 1 saat uyuyorsa öncelikle bunun normal olduğunu bilmek gerekir. Ancak eğer bebeğiniz 2 saatlik uzun bir sabah uykusundan sonra öğleden sonraki uykuyu uyumak istemiyor veya çok kısa uyuyorsa, burada öncelikli olarak yapılması gereken gündüz ihtiyaç duyduğu uyku miktarını dengelemektir.

Her bebek farklıdır, bir bebeğin gün içerisinde ihtiyaç duyduğu uyku miktarı 3,5 saat olabilirken, bir diğer bebek toplam 2,5 saatlik bir gündüz uykusuna ihtiyaç duyabilir. Dolayısıyla ilk olarak yapılması gereken bebeğinizin gün içerisinde ihtiyaç duyduğu uyku miktarını belirlemektir. Buna karar vermek için de bebeğinizin 2 uyku arasında geçirdiği süreyi huzurlu geçirip geçirmediğine bakmak gerekir.

Eğer 14 aylık olan bir bebeğiniz varsa toplamda 2,5 saat bir gündüz uykusu uyuyorsa, bu 2,5 saati 2 uyku içinde dengelemeniz gerekir. Bir örnekle durumu nasıl düzenleyebileceğinize bakalım isterseniz.

Sabah 7’de uyanan bebeğiniz yaklaşık olarak uyandıktan 3 saat sonra yani 10.00 civarında ilk uyku için kendini hazır hissedecektir. Eğer ilk sabah uykusunu 2 saat uyumasına müsaade ederseniz, bebeğiniz 2. uykuda ya çok zorlanacaktır ya da zaten sadece yarım saat uyuyup uyanacaktır. Bu şekilde gün içerisindeki düzeni bozulacak ve son uyku ile akşam yatma saati arasındaki süre yaşına göre uzun kalacaktır.

Öyleyse  2. uykuda zorlanan veya az uyuyan bebeklerin ilk sabah uykusunu 45 dakika-1 saat ile sınırlandırmak ve gerekiyorsa uyandırmak bebeğinizin 2. uykuyu hem daha rahat hem de daha uzun  şekilde uyumasına olanak sağlayacaktır.

UYANIKLIK SÜRELERİ:

10-15. aylar arasında bebeklerin uyanıklık süreleri yaklaşık olarak 3-4,5 saat arasındadır. Bebeklerin uyanıklık süreleri gün ilerledikçe artar. Yani sabah uyandıktan 3 saat sonra ilk uykuya yatan bir bebek, daha sonra yaklaşık olarak 3,5 saat sonra 2. gündüz uykusuna yatmak için hazır olacaktır. Akşam uykusuna da son gündüz uykusundan uyandıktan 4-4,5 saat sonra yatmak isteyecektir.

Bebeğinizin gününü planlarken robotik düzenlemelerden kaçınmanızı ve bebeğinizin size vereceği uyku işaretlerini takip etmenizi öneririm. Çok fazla planlı olmayı seven ebeveynlere küçük bir öneride bulunmam gerekirse +-30 dakikalar düzeninizde sapmalara neden olmayacaktır.

Bu konuda endişelenmeyin ancak yaklaşık olarak bebeğinizin sabah aynı saatlerde güne başlaması, yaklaşık olarak aynı saatlerde gündüz uykularına  ve akşam uykusuna yatması biyolojik ritminin oluşmasına katkı sağlayacaktır. Biyolojik ritmin uyumlu çalışmasının da uykulara önemli yararları olacaktır.

DÖNEMİN ZORLUKLARI:

Gün geçtikçe büyüyen bebeğiniz gelişimsel olarak da her geçen gün yeni beceriler elde etmeye devam eder. Bu dönemde bebekler ayağa kalkmaya, emeklemeye ve sıralamaya başlarlar. Yeni kazandıkları bu beceriler bebeklerde uyku gerilemesine neden olabilir.  Burada ebeveynler olarak görevimiz bebeklerimize zaman tanımak ve yeni geliştirdikleri becerileri gün içerisinde tekrar etme fırsatını onlara sunmaktır.

Ayrılık kaygısı da bu dönemde yine ebeveynlerin karşılaştığı bir diğer zorluktur. Nesnelerin devamlılığı ilkesini kazanan bebekler için, ebeveynlerinin gözlerinin önünden kaybolması onlarda strese neden olabilir. Ayrılık kaygısı bebekler nesnelerin devamlılığını fark ettiğinde 6-7. aylarda başlar. 10-18. aylar arasında en şiddetli zamanlarını yaşar ve 24. aydan sonra gerileyerek kaybolur.

İPUÇLARI:

  • Uyku Öncesi Rutin: Eğer bebeğinizin bir uyku öncesi rutini yok ise hemen yaşına uygun şekilde bir uyku öncesi rutin oluşturmanızı öneririm. Uyku öncesi rutinler, bebeğinizin uykulardan önce sakinleşmesi, uykuya hazırlanması ve uykuyu tanıması için çok önemlidir. Bu dönemde banyo (eğer bebeğinizi rahatlatıyorsa) emzirme, alt değiştirme, kitap okuma bebeğinizi uyku öncesinde sakinleştirecek ve uykuya hazırlayacaktır.
  • Beslenme Düzeni: Gündüz yeterli beslenen bebekler, geceleri daha az beslenmeye ihtiyaç duyarlar. 10. aydan sonra bebekler gece en fazla 1 beslenmeye ihtiyaç duyabilirler.   Her bebeğin ihtiyaçlarının farklı olduğunu unutmadan, gece beslenmesini ne miktarda yapabileceğinizi mutlaka doktorunuzla değerlendirmenizi öneririm. Ancak unutulmaması gereken önemli nokta bu aylarda saat başı ya da her 2 saatte bir uyanarak beslenen bebeklerin açlıktan değil alışkanlıktan uyandıkları gerçeğidir.
  • Sağlıklı Uyku Ortamı: Uykunun kalitesi ve verimliliği ile oda koşulları arasında önemli bağlantılar bulunur. Bebeğinizin odasının temiz ve havalandırılmış olması çok önemlidir. Bebekler de aslında biz yetişkinler gibi serin ortamlarda çok daha iyi uyurlar. Oda sıcaklığının 21-22 C olması ideal bir ısıdır. Ayrıca gündüz uykularında bebeğinizin yattığı odanın olabildiğince karanlık olması uykunun kalitesini etkileyecektir. Ayrıca yine bebeğinizin odasının onu uyaracak olan süsleme ve oyuncaklardan arındırılarak olabildiğince sade olarak dekore edilmesi de yine uykulara yansıyacaktır. Burada bebeğinizin odasının sağlıklı bir uyku ortamına sahip olup olmadığını anlayabilmeniz için kendinize şu soruyu sormanızı öneriyorum: Bebeğinizin odasına girdiğinizde bu oda sizi rahatlatıyor mu? Siz olsanız bu odada huzurlu bir şekilde uyuyabilir miydiniz? Yoksa bu oda çok fazla dikkat çekici ve uyarıcı detay mı içeriyor? Bu sorular size bebeğinizin odasının sağlıklı bir uyku ortamına sahip olup olmadığı konusunda gerekli ipuçlarını sağlayacaktır.
  • Bağımsız Uyuma Becerisi: Eğer bu aylara kadar bebeğiniz uykuyu sadece memede/kucakta/sallanarak vb. gibi desteklerle yapmaya alıştıysa, uyku döngüleri sırasında hafif uykuya geçtiğinde de ne şekilde uykuya daldıysa aynı koşulu ( meme/kucak/sallama/el tutma vb) sizden bekleyecek ve bu şekilde uykuya geri dönmeye çalışacaktır. Eğer siz de böyle bir durum yaşıyorsanız, bu alışkanlığı bebeğinize unutturarak yerine yeni bir düzen oturtmak için çalışmalara başlayabilirsiniz. Bu konuda uygulayabileceğiniz bir çok farklı yöntem bulunur. Siz kendi aile dinamiklerinize ve bebeğinizin mizacına en uygun olan yöntemi kullanabilirsiniz. Bu konu oldukça detaylı bir konu olduğundan dolayı, bunun ayrıntılarına sadece özel danışmanlıklarda girebiliyoruz. Ama hem internetten hem de bir çok kitaptan dünyada uygulanan uyku eğitimi yöntemlerinin ayrıntılarına ulaşmanız mümkündür. Genellikle gece uykularında yeni bir düzen kurmak 2-3 hafta sürerken, gündüz uykularının düzene girmesi bazen 6 haftayı bulabiliyor. Burada ebeveynlere düşen görev sabırla ve tutarlılıkla bebeklerine yaşlarına uygun bir program oluşturmak ve uykunun herhangi bir destek olmadan, gözlerini yataklarında kapatarak da olabileceğini bebeklerine göstermektir.

Sevgilerimle,
Güliz G. Özsaruhan
0-3 Yaş Bebek Uyku Danışmanı